Polska w tyle Europy w przejściu na chów bezklatkowy

Rozpoczynający się rok 2025 oznacza, że wielkimi krokami zbliża się termin wywiązania z deklaracji dla wielu firm, które zobowiązały się odejść od jaj klatkowych. To idealny moment, by przedstawić Wam najnowszy raport dotyczący polskiego rynku jaj oraz jego niewykorzystanego w pełni potencjału do tranzycji do chowu bezklatkowego. Jednocześnie prezentujemy także krajowe zestawienia EggTrack „Spotlights” firm, które zadeklarowały odejście od jaj klatkowych, obejmujące Wielką Brytanię, Francję, Włochy, Hiszpanię oraz Polskę. 

Raport „Polski rynek jaj 2024”

Raport „Polski rynek jaj 2024 a tranzycja do chowu bezklatkowego” jest przygotowany w merytorycznej współpracy z Credit Agricole Bank Polska i przedstawia sytuację na polskim rynku oraz perspektywy procesu transformacji do chowu bezklatkowego.

Jak przedstawia raport, Polska jest ważnym graczem na europejskim rynku jaj. W 2023 r. Polska wyprodukowała 8,2% ogólnej liczby jaj w UE, zajmując piąte miejsce w UE. W tym samym roku w Polsce 21,5% kur niosek hodowano w systemach ściółkowych, 6,8% w systemach wolnowybiegowych i 1,6% w systemach ekologicznych.

Jednocześnie widzimy, że w strukturze sprzedaży jaj w handlu detalicznym rośnie udział jaj z chowu bezklatkowego: w 2020 r. jaja bezklatkowe stanowiły 23% całkowitej sprzedaży, w 2021 r. 40%, a w 2023 r. już 59% sprzedaży detalicznej.

Liczebność pogłowia kur niosek na koniec 2023 r. wynosiła ponad 50 milionów kur. Niestety Polska posiada największe pogłowie kur w klatkach w Europie.

Raport analizuje produkcję, konsumpcję i eksport jaj z Polski. Przedstawia również szczegółową analizę różnic w kosztach produkcji pomiędzy systemami klatkowymi i alternatywnymi.

Produkcja jaj w systemie ściółkowym („dwójki”) jest o około 20% droższa niż w przypadku systemu klatkowego, a w przypadku chowu na wolnym wybiegu różnica wynosi około 30%. Jednak w warunkach stabilnych cen jaj na rynku występuje zjawisko „premii za dobrostan”. Chów ściółkowy i wolnowybiegowy jest wtedy bardziej opłacalny od klatkowego.

Wskazujemy również na konkurencyjność polskiej produkcji w systemach bezklatkowych na tle Europy oraz szanse dla producentów, którzy decydują się na przejście na systemy zapewniające lepszy dobrostan kur niosek. Ponieważ firmy mogą połączyć korzyści ekonomiczne z podnoszeniem standardów dobrostanu, które są tak ważne dla coraz bardziej świadomych polskich konsumentów, przewidujemy, że proces przejścia na systemy bezklatkowe przyspieszy w 2025 r.

EggTrack Spotlight 2024

Zestawienia EggTrack mają na celu wyraźne pokazanie, jak firmy realizują swoje zobowiązania. EggTrack 2024 koncentruje się na firmach, które mają terminy na wycofanie chowu klatkowego do 2025 r., kategoryzując je w następujący sposób:

• Liderzy = firmy, które osiągnęły status 100% bezklatkowy we wszystkich kategoriach.
• W trakcie realizacji = firmy, które osiągnęły ponad 80% wdrożenia w jednej lub obu kategoriach jaj (jaja świeże i produkty marki własnej), LUB ponad 80% przejścia w jednej kategorii jaj i odnotowały duży postęp w drugiej od ostatniego okresu sprawozdawczego.
• Zagrożone = firmy, które osiągnęły mniej niż 80% przejścia w jednej lub obu kategoriach jaj (jaja świeże, produkty marki własnej), LUB nie raportują w którejś kategorii i mają postęp niższy niż 80% w drugiej LUB nie mają zobowiązań we wszystkich kategoriach jaj.
• Maruderzy = firmy, które nie raportują postępu i nie wywiązują się ze zobowiązań.

Raport EggTrack został powstał 7 lat temu, by monitorować postępy największych światowych firm spożywczych w wypełnianiu dobrowolnych zobowiązań dotyczących wycofywania klatkowych jaj świeżych (marek własnych i innych) oraz produktów jajecznych, w różnych regionach świata (USA, Europa i Wielka Brytania oraz Azja i Pacyfik). EggTrack nie tylko uznaje te zobowiązania, ale także promuje przejrzystość rynku, zachęcając do corocznego raportowania postępów w przejściu na jaja bezklatkowe.

Ma to kluczowe znaczenie, ponieważ rzeczywisty wpływ na życie kur niosek pojawia się dopiero wtedy, gdy zobowiązania stają się rzeczywistością.

16 firm w polskim podsumowaniu EggTrack

2 liderzy:

• Biedronka
• Grupa Żabka

5 w trakcie realizacji:

• Kaufland Poland
• Netto Poland
• Carrefour Poland
• Lidl Poland
• Schiever Poland

3 zagrożone:

Poniższe sieci handlowe podjęły się wycofania wszystkich jaj klatkowych, ale ich postęp nie jest wystarczający wobec deklaracji na rok 2025: Aldi Polska i Auchan Polska składają sprawozdania dotyczące tylko wdrożenia jaj marki własnej, nadal sprzedając jaja klatkowe innych producentów. Intermarche Polska zaczęła składać sprawozdania w obu kategoriach jaj, ale stopień wdrożenia jest niski:

• Aldi Poland
• Auchan Poland
• Intermarche Poland

6 maruderów:

• E. Wedel (Lotte Wedel)
• Eurocash S.A.
• Grupa Dino
• E.Leclerc Poland
• Stokrotka
• Polomarket

Transparentność komunikacji stanowi integralną część działania odpowiedzialnych firm. Wyżej wymienione firmy nie podają żadnych informacji na temat postępu we wdrożeniu od czasu podjęcia się zobowiązania, w związku z tym konsument nie wie, jak poważnie dana firma podchodzi do wywiązywania się ze swoich zobowiązań.

„Zestawienie EggTrack 2024 wyraźnie wskazuje, które firmy są na dobrej drodze do dotrzymania terminu do końca 2025 r., a które pozostają w tyle. Aby jednak na dobre skończyć z chowem klatkowym, rząd polski oraz Komisja Europejska muszą podjąć działania i uchwalić przepisy, które wesprą proces transformacji rynkowej. Różnice między stopniem wdrożenia chowu bezklatkowego między krajami Europy powoduje, że polska produkcja klatkowa przesuwa się z rynku lokalnego na eksport. Zmiany zapowiedziane przez Komisję Europejską muszą być przeprowadzone z uwzględnieniem pomocy dla rolników i zabezpieczeniem rynku europejskiego przed towarami niskiego dobrostanu pochodzącymi z importu spoza UE” – podsumowała Lidia Krawczyk, Food Business Manager Polska, Compassion in World Farming.

Więcej informacji znajdziesz na stronie raportu EggTrack.